14 Ocak 2020 tarihli Avrupa Yeşil Mutabakatı Yatırım Planı ile Avrupa Komisyonu'nun AB Yeşil Tahvil Standardı (EU Green Bond Standard - EUGBS) kuracağı duyurulmuştur. EU GBS'nin amacı gönüllülük temelinde sürdürülebilir yatırım finansmanı için tahvil standardı oluşturmaktır. Söz konusu düzenlemenin hem ihraççılar hem de yeşil tahvil yatırımcıları için yararlı olacağı öngörülmektedir. AB içi ve AB dışından yeşil tahvil ihraççılarına açık olması planlanan EU GBS için önerilen çerçevede dört ana şart bulunmaktadır. Tahvilin topladığı fonun AB taksonomisine uygun projelere tahsis edilmesi, detaylı raporlama ile tahvil gelirlerinin dağıtımında şeffaflığın sağlanması, düzenleme ve taksonomiye uyumunun dış denetçiler tarafından gözden geçirilmesi ve söz konusu dış denetçilerin European Securities Markets Authority (ESMA) tarafından denetlenmesidir. Avrupa Yeşil Tahvil Standartları'nın mevcut standartlarına (ICMA Green Bond Principles, Climat Bonds Initiative Climat Bonds Standards) uyumlu olması hedeflenmektedir. 6 Haziran 2021'de Avrupa Komisyonu önerisini yayınlamıştır. 7 Eylül 2021 tarihli Yeni Nesil AB Yeşil Tahvil Çerçevesi ile 2026 sonuna kadar yaklaşık 250 milyar Euro tutarındaki yeşil tahvilin piyasalardan ihraç edilmesi öngörülmektedir. 2 Kasım 2021'de ise Avrupa Parlamentosu Komisyon'un önerdiği metne dair tadilatları yayınlamıştır. Konsey teklife ilişkin tutumunu 13 Nisan 2022'de belirlemiştir. Üçlü görüşmeleri 12 Temmuz 2022'de başlamıştır. Güncel durumda Konsey müzakereciler ve Avrupa Parlamentosu Avrupa yeşil tahvillerinin oluşturulması konusunda geçici bir anlaşmaya varmıştır.

Paris Anlaşması'nın baz aldığı ülkelerin kendi hazırladıkları sera gazı emisyon azaltımlarına dair beyandır. Paris Anlaşması, Ulusal Katkı Beyanları'nın (NDCs) dönemsel olarak gözden geçirilmesi ve hedeflerin tedricen yükseltilmesini öngörmektedir.

Karbon fiyatlama devletlerin geniş iklim stratejileri kapsamında kullanabilecekleri maliyet etkin bir araçtır. Genel olarak karbon fiyatlama araçları doğrudan ve dolaylı olmak üzere ikiye ayrılabilir. Doğrudan karbon fiyatlamada ilgili ürün ya da faaliyetin sera gazı salımı ile orantılı olarak bir fiyat teşviki uygulanır. Bunun örnekleri arasında karbon vergisi ve Emisyon Ticaret Sistemi bulunmaktadır. Diğer yandan dolaylı karbon fiyatlamada salınan emisyon ile orantılı olmadan karbon emisyonuyla ilgili ürünün fiyatında değişiklik yapılır. Örnek olarak yakıt ve emtia vergileri, enerji tüketicilerini etkileyen yakıt sübvansiyonları verilebilir. Düzenleme ve yatırım teşvikleri ise bu kategoriye girmemektedir. Nisan 2022 itibarıyla dünya genelinde 68 karbon fiyatlama aracı (carbon pricing instruments-CPI) işler halde olup üç tanesinin uygulaması içinse planlama yapılmıştır. Uygulanmakta olan karbon fiyatlama araçları dünya toplam sera gazı emisyonlarının yaklaşık %23'ünü kapsamaktadır.

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) karbon fiyatlandırması için ortaya çıkan piyasa araçlarından biridir. ETS mekanizması iklim krizine neden olan karbondioksit ve diğer sera gazlarının azaltılması hedefi doğrultusunda geliştirilmiştir. Çok disiplinli bir anlayışla dizayn edilmiş anlaşılması zor bir konsept olan Emisyon Ticaret Sistemi'nin amacı, şirketleri düşük emisyonlu üretim modellerine geçmeye teşvik etmektir. ETS ile sera gazı emisyonu üst sınır belirlenip karbon tahsisatı yapılabileceği (cap-and-trade system) gibi taban ve kredi sistemi (baseline-and-credit system) de kullanılabilir. ETS ve emisyon tahsisatları dahilinde emisyonlara bir üst sınır veya mutlak sınır uygulayan üst sınır ve ticaret sistemleri, üst sınıra eşdeğer emisyon miktarı için genellikle ücretsiz olarak dağıtılmakta veya açık artırma yoluyla satılmaktadır. Taban ve kredi sistemleri bireysel düzenlenmiş kuruluşlar için temel emisyon seviyelerinin tanımlandığı ve emisyonlarını bu seviyenin altına düşüren kuruluşlara kredilerin verildiği sistemlerdir. Bu krediler, temel emisyon seviyelerini aşan diğer kuruluşlara satılabilmektedir.



ETS'de karbonun fiyatı emisyon tahsisatı veya emisyon kredilerinin arz ve talebiyle belirlenmektedir. Nisan 2022 itibarıyla dünya genelinde uygulandığı ve uygulamasının planlandığı yer sayısı 34'tür. 2021 yılında ilk defa ETS' den elde edilen gelir karbon vergisinden elde edilen geliri aşmıştır. ETS' nin sağlıklı işleyebilmesi için piyasa istikrarı, tahsisat fiyatı ve maliyetler arasında denge sağlayacak kuralların doğru bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir.

Karbon vergisi Emisyon Ticaret Sistemi (Emission Trading System-ETS) gibi karbon fiyatlandırması için kullanılan piyasa araçlarından biridir. Karbon vergisi, karbon emisyonuna yol açan fosil yakıtların karbon ve eşdeğer karbon içeriğine göre vergilendirilmesini esas almaktadır. Kısaca ton karbondioksit başına bir fiyat tanımlayarak doğrudan karbon için bir fiyat belirlemektedir. O nedenle karbon vergisinde bir esneklik yok, sabit bir ücret var ve ücretten yola çıkılarak sistem dizayn edilmektedir. ETS, emisyon seviyesinden başlamaktadır. ETS'de çevresel olarak hedeflerin tutturulması için emisyon sınırlaması getirilmektedir. Karbon vergisinde önce ödenecek miktar belirlenmekte ve emisyon miktarı piyasadaki aktörlerin hareketine göre şekillenmektedir. ETS'de ise emisyon miktarı belirlenirken karbon ücreti belirsiz kalmaktadır. Nisan 2022 itibarıyla Dünya genelinde uygulanan veya uygulanması planlanan karbon vergisi mekanizması sayısı 37'dir. Karbon vergi oranları 2021'de ve 2022'nin başında, her ne kadar ETS kadar olmasa da artmıştır. Tarihsel olarak bakıldığında karbon vergileri genellikle ETS'den daha fazla gelir sağlamıştır. Ancak 2021 yılında karbon vergisi ETS'nin gerisine düşmüştür. Bunda ETS fiyatlarının sabit fiyatlı araçlara kıyasla çok daha hızlı arttığını göstermektedir. Bunun yanı sıra ücretsiz tahsisat yerine açık artırmayla yapılan tahsisatın payının artması da etkili olmuştur.